Venetië (2)

Voor ons is het inmiddels de vaste routine als we Venetië bezoeken: camperplaats Al Bateo op Punta Sabbioni, vanaf daar een korte wandeling naar het (water)busstation waar elk halfuur of vaker een ferry naar het Lido en naar San Marco vertrekt. Van camper naar hartje stad is het nog geen uur reizen.

Vandaag is ons doel de Punta della Dogana, waar in dubbel-tentoonstelling met Palazzo Grassi het nieuwste project van Damien Hirst wordt getoond.

Punta della Dogona is het lagere gebouw op de foto links naast de grote Santa Maria basiliek aan de overkant van het Grand Canal, het Palazzo Grassi ligt aan de andere kant van de Ponte dell’Accademia van waaraf de foto genomen is.

Het project van Hirst wordt als volgt aangekondigd:

De context waarin de nieuwe kunst van Damien Hirst wordt geplaatst — door hem zelf — is een soort van mystificatie. Het verhaal gaat terug op een misschien wel echte schipbreuk in de 1e eeuw na Christus van het schip Apistos. Het Griekse woord apistos wordt door Hirst als Unbelievable vertaald, maar als wij het goed begrijpen gaat het om twijfelen, niet-geloven, niet-vertrouwen. Dat past wel heel goed bij het beleven van een mystificatie.
Het schip Apistos zou eigendom zijn van een vrijgekochte slaaf die erg rijk was geworden en in de loop van zijn leven vele kunstvoorwerpen en standbeelden verzamelde. Hij zou deze aan boord van de Apistos hebben gebracht, mogelijk met het doel ze naar een tempel te vervoeren en ze daar onder te brengen. Het schip is echter gezonken, misschien door het gewicht van de vracht, en verloren gegaan voor de kust van Oost-Afrika. Tot hier zou het waar kunnen zijn.

Wat zeker niet waar is is het verhaal van Hirst dat het wrak in 2008 is ontdekt en dat de schatten inmiddels geborgen zijn en hier in Venetië worden getoond. Hier begint de fantasie, het sprookje, de magie zo je wilt. Hirst gaat wel heel ver in het onderbouwen van de verzonnen werkelijkheid. Er worden video’s getoond van de bergingswerkzaamheden. Bij een aantal tentoongestelde werken wordt een dia op wandformaat getoond van duikers die onderwater zogenaamd de voorbereidingen voor de berging aan het doen zijn.

De uit zee geredde werken zijn (uiteraard) overdekt met zeepokken, aangroeisels, koraal, wat niet al en zijn soms een beetje beschadigd. Daarom zou onderdeel van het project zijn het maken van replica’s in (zwarte of witte) kunststof om tentoongesteld te worden in musea…

Een aantal replica’s is al klaar en staat hier tentoongesteld. Het begroeide origineel en de replica zijn uiteraard allebei creaties van Hirst. We vinden dat overtuigend gedaan.

In de carrousel hieronder zie je nog een aantal grote, begroeide, beelden.

Er zijn ook kleinere beelden gevonden, vaak in goud, die goed waren schoon te maken, maar soms wat beschadigd waren. Let op de staart van de kat.

De kat en de Nefertete vormen een aardige knipoog naar musea voor oudheidkunde, en de dubbele bodem van verwijzen naar, en reflecteren op de rol van, musea en hun inrichting is tot in het extreme doorgevoerd in de tentoonstelling van honderden gebruiksvoorwerpen, gereedschappen, wapens, muntjes, sieraden en wat al in grote, museumwaardige, vitrinekasten. Natuurlijk hebben alle objecten superechte kenmerken. Er is eens een oortje af, of een schilfertje. Een inkeping omdat er iets klem heeft gezeten. Het is zo goed gedaan dat je telkens heen en weer wordt geslingerd tussen de gedachte dat het een waar monument voor dit soort museale uitstalling is of het idee dat het één grote pastiche is. Apistos, inderdaad.

De vraag hoe je deze tentoonstellingen, dit project, zou moeten beoordelen wordt door verschillende recensenten anders beantwoord. Jonathan Jones in de Guardian geeft 5 sterren en schrijft dat hij het eerste object dat hij zag walgelijk vond, dat hij na een aantal zalen vol met dit soort objecten “intoxicated” was. Na de hele tentoonstelling voelde hij zich totaal gedrogeerd met geschiedenis en kunst, de verleiding compleet. Alistair Sooke van de Telegraph geeft 2 sterren en spreekt van een “spectacular failure”, de schipbreuk van zijn carrière. The Times vraagt bij monde van Rachel Campbell-Johnston ” Why Damien Hirst’s new show is a wreck” en concludeert dat het werk beter in zee gedumpt kan worden. Nooit te beroerd voor een paar woordgrapjes, die Engelsen…

Een woordgrapje van Hirst zelf — het is in elk geval het motto boven de deur naar de tentoonstelling — is onbedoeld (waarschijnlijk) typerend voor het hele project.
Somewhere between lies and thruth lies the truth.

Het is een moment lang de verrassing van het onverwachte, even op het verkeerde been, maar uiteindelijk is de pun gewoon niet leuk genoeg. Net zoals het grapje met de opgedoken Disney figuur en Micky Mouse (zie een van de foto’s hierboven) niet leuk genoeg is.

Misschien geldt het wel voor het hele project dat het net niet leuk, net niet goed genoeg is. Dat laat onverlet dat wij er een plezierige dag aan hebben gehad.